......จักรยานธุดงค์..........

[ลุงเนตร]

"..สวัสดีครับ น้องแดง หลานนก และทุกท่าน ขอบคุณเรื่องเล่าดี ๆ และภาพสวย ๆ ด้วยครับ.."

[NOKNICE]

อรุณสวัสดิ์ครับลุงแดงและทุกท่าน

[Deang-sarapee]

๑๐๔.จงทำกับปัญหาทุกอย่างให้ดีที่สุด ใช้ปัญญาแก้ไขมัน ไม่ต้องวิตกกังวลกับมัน ถึงเวลาแล้วจงเข้าสู่สมาธิ ได้เวลาแล้วจงออกมาสู้กับปัญหา อย่างนี้เรื่อยไป

๑๐๕.จงปฏิบัติเช่นนี้ทุกวัน แล้วจิตของท่านก็จะบรรลุถึงความสะอาดบริสุทธิ์ได้อย่างสมบูรณ์สูงสุด ใยสักวันหนึ่งซึ่งไม่นานนัก

ทั้งหมดนี้คือ แนวทางที่ถูกต้องที่สุดในการที่จะเอาชนะความทุกข์ในชีวิตของท่าน ซึ่งแนวทางนี้เรียกว่า "การปฏิบัติธรรมเพื่อความพ้นทุกข์" อันเป็นเนื้อแท้ของพระพุทธสาสนา ที่พระพุทธองค์ทรงพระประสงค์ที่จะให้ทุกคนเข้าถึง เพื่อความหมดทุกข์ทางใจในที่สุด

ในที่สุดคู่มือดับทุกข์จำนวนทั้งสิ้น ๑๐๕ ข้อ ก็ได้ถึงกาลอวสาน ถ้าหากท่านที่ตามดูตามอ่านและจดบันทึกเก็บไว้ท่านก็จะได้สมุดเล่มเล็ก ๆ สำหรับเป็นคู่มือเก็บไว้อ่านไว้ทบทวนศึกษาแก้ปัญหา เป็นอะไรที่ง่าย ๆ ไม่ซับซ้อนสามารถปฏิบัติได้และถ้าตั้งใจจริงเชื่อครับ ความทุกข์ ทำอะไรผู้ที่ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดไม่ได้แน่นอน ศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่น่าสงสารมาก ๆ เพราะมีคนนับถือน้อยมาก ยังไม่พอผู้คนที่นับถือหรือที่เรียกว่า พุทธบุตร(ลูกพระพุทธะ)ก็ไม่ได้ศึกษาคำสอนแถมยังไม่ใส่ใจจะประพฤติปฏิบัติในด้านการรักษาศีลและปฏิบัติภาวนา มุ่งเน้นแต่การให้ทานเมื่อเวลามีทุกข์ ก็แก้ปัญหาไม่ได้

ไม่มีศานาใด ๆ ที่นำทางไปสู่การสิ้นทุกข์อย่างสิ้นเชิงเหมือนกับพุทธศาสนา และไม่มีศาสนาใด ๆ ที่สอนว่าชีวิตเกิดมามีแต่ทุกข์ พุทธะเท่านั้นที่สอนเรื่อง "ทุกข์" เมื่อสอนเรื่องทุกข์ก็สอนวิธี ดับทุกข์ ด้วยเริ่มตั้งแต่ง่ายไปหายากถ้าตั้งใจปฏิบัติตามรับรอง ทุกข์ จะค่อยมลายหายไป และเมื่อบรรลุถึงขั้นสูงสุดหรือสุดยอด ก็ไม่ต้องกลับมาเกิดให้ ทุกข์แล้วทุกข์เล่า อีกต่อไปนั่นคือ "นิพพาน" ไม่มีศาสนาใดอีกเช่นกันที่สอนเรื่อง นิพพาน

ขอนำมาเผื่อแผ่สำหรับหลาย ๆ ท่านที่พึ่งเข้ามาเยี่ยมชม ให้ได้รับฟัง ใช้เวลาเพียง ๓๐ นาทีกับการฟังไม่เสียเวลามากเลยกับสิ่งดี ๆ เพื่อเป็นแนวทางหรือใครที่ติดตามมาตลอดท่านจะเข้ามาฟังอีกก็ยิ่งดี จะได้ตอกย้ำความเข้าใจ ธรรมะฟังบ่อย ๆ ดีครับ ฟังจนจำได้ติด หู ติดใจ นั่นแหละครับ




เมื่อคืนวันสำคัญของชาวพุทธอีกวันหนึ่งที่บรรดาพุทธะทั้งหลายมักจะให้ความสำคัญ ถือเป็นประเพณีกันเลยทีเดียวถึงวันเวลาเมื่อใด ต่างก็จะสนุกสนานจัดกิจกรรมน้อยใหญ่แต่ก่อนโด่งดังอยู่ก็ที่แค่เชียงใหม่ ถ้าถึงฤดูนี้แล้วคนก็จะแห่กันไปเชียงใหม่เพื่อไปเที่ยว งานนี้คือ "ประเพณียี่เป็ง" ปัจจุบันี้คำว่า ยี่เป็ง ไม่มั่นใจว่าคนจะยังจดจำกันไหม? เพราะแทบทุกจังหวัดต่างแข่งขันกันจัดอย่างเอิกเกริกยิ่งใหญ่ เริ่มแต่ที่ จ.สุโขทัย เป็นต้นทุก ๆ ที่ยิ่งใหญ่มโหฬารทุ่มเทความสนุกสนานเข้าไป เดี๋ยวนี้ไม่ต้องไปแล้วเชียงใหม่ครับ ในที่สุดคำว่าประเพณียี่เป็ง ก็เลือนหายไปเป็นไปตามกฏแห่งไตรลักษณ์ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป

ถ้าเป็นพุทธแท้ ๆ ประเพณีนี้ไม่มีในพระพุทธศาสนานะครับ แต่เป็นการคิดและหาวิธีให้คนพุทธได้ทำบุญกุศล ปราชญ์โบราณท่านจึงคิดขึ้นมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย กระทงที่ไหน ๆ ก็ไม่เท่ากระทงที่เชียงใหม่ วันนี้เวลานี้กระทงไหน ๆ ก็ไม่เท่ากระทงของจังหวัดใครจังหวัดมัน แต่สำคัญยิ่งเราจะไม่มีกระทงไหน ๆ ที่เราจะจดจำไปจนวันตายครับเป็นกระทงน่าจะกระทงสุดท้ายที่เราจะไม่ได้เห็นอีกเลย นั่นคือกระทงของ"พ่อหลวงในดวงใจ"ครับ มารำลึกถึงพระองค์ท่านกันอีกครั้งครับ



สำหรับคำว่าประเพณี หากว่าลูกหลานไม่ต่อยอด ประเพณีดี ๆ ที่น่าอนุลักษณ์ไว้ก็จะเลือนหายไป ทุกประเพณีที่ดีงามเราต้องร่วมใจกันจรรโลงให้คงอยู่คู่แผ่นดินอย่าให้เลือนหายไปนะครับ วิธีการเราก็นำลูกหลานของเราให้ประพฤติปฏิบัติตามจารีตประเพณี ที่ถูกต้องอย่าละเลยครับ

[ลุงเนตร]

"..สวัสดีครับ น้องแดง หลานนก และทุกท่าน

..โพสท์สุดท้าย สรุปได้เยี่ยม ขอบคุณมากครับ.

[Deang-sarapee]

เราพักเหนื่อยกันที่ยอดดอยขุนตานนานพอสมควร นานจนไม่อยากเดินทางอยากแต่นอนเพราะลมเย็นพัดสบาย ก็เป็นสูตรที่พูด ๆ กันว่า เวลาเดินทางอย่าพักนานถ้าพักจนเหงื่อแห้งจะทำให้เราขี้เกียจเดินทาง เท็จจริงเชิญไปพิสูจน์กันนะครับ สำหรับตัวผมเองแล้วไม่ค่อยใส่ใจเนื่องจากว่าเราคือ Touring ไม่ใช่ ทัวร์รีบ ไปเรื่อย ๆ เหนื่อยก็พัก หิวก็กิน ค่ำก็นอน หน้าที่ ๆ สำคัญคือแสวงหาตามดู ค้นให้พบเกี่ยวกับสัจธรรมของชีวิตเพราะแต่ละท้องที่จะมีดีที่แตกต่างกันไป เราอาจจะไปบรรลุ ณ จุดใดจุดหนึ่ง..นี่บอกไม่ได้

เราไหลไปจนถึงกาดแม่ทา ณ จุดนี้อีกเช่นกันที่เราเห็นชีวิตแต่ละชีวิตต้องดิ้นรน บางคนใช้คำว่ากระเสือกกระสนเพื่อให้มีชีวิตรอด กาดแม่ทาเป็นอีกกาดหนึ่งทีไม่ธรรมดา (กาด คือ ตลาด) ชาวบ้านหาของป่ามาขาย แต่เดิมผมจำได้เป็นแค่กระต๊อบเล็ก ๆ แต่เดี๋ยวนี้ไม่ธรรมดาซะแล้ว กาดแม่ทาเทียบเท่ากาดทุ่งเกวียนแล้ว เผลอ ๆ จะยิ่งใหญ่กว่าก็เป็นได้ สิ่งของผลิตผลจากป่าไม่แพ้ทุ่งเกวียน แล้วจะรู้สึกได้ว่ามีขายและขายซื้อได้ตลอด สด ใหม่ด้วย เนื่องจากการบริหารจัดการ ป่า ของชุมชนชาวบ้านทำได้ดีมากผมค้นหาเรื่องการอนุลักษณ์ป่าของคนในชุมชน จัดทำเป็นสารคดีโดย ไทยพีบีเอส อย่าลืมคลิกเข้าไปชมหาความรู้นะครับ ยิ่งคุณเป็นคนเมืองยิ่งต้องใส่ใจครับ




ที่กาดแม่ทาเราหาอะไรกินกัน ที่นี่สำหรับเราคงหากินได้แค่ น้ำพริกหนุ่ม ผักสดผักลวก ข้าวนึ่ง แค่นี้ครับเพราะตลาดส่วนใหญ่ไปทางอาหารเนื้อเยอะมาก ถูกใจคนทั่วไปครับ แต่น้ำพริกหนุ่มที่นี่การันตี มาทุกครั้งไม่พลาด เพราะอร่อยสดใหม่เสมอ ผักลวกก็สุดยอดมีหลายอย่างเรียกว่ถูกใจครับ หลังจากที่พักผ่อนเดินชมสินค้า กินอาหารเสร็จก็ออกเดินทางต่อ ไหลไปจนถึงดอยติไปเจอร้านกาแห ณ ละปูน ก็แวะชิมกาแฟขนมเค็กกันเป็นการผ่อนคลาย มีเวลาเหลือเฟือถึงแน่บ้าน

[Deang-sarapee]

ก่อนเข้าเมืองลำพูนต้องถึงสามแยกดอยติ จุดที่สร้างอนุเสาวรีย์ครูบาศรีวิชัยนัยว่าน่าจะเป็นองค์ใหญ่ที่สุดในโลก ตั้งเด่นเป็นสง่าประกาศศักดาบารมีที่องค์ครูบาท่านมีคุณูปการกับคนลำพูนขนาดไหนอย่างไร ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

วัดดอยติ ลำพูน นายดนัย ชนกล้าหาญ ประชาสัมพันธ์จังหวัดลำพูน เปิดเผยว่า จังหวัดลำพูน เป็นเมืองที่มีสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญมากมาย และเป็นเมืองนักบุญผู้ยิ่งใหญ่แห่งล้านนา คือ ครูบาศรีวิชัย ซึ่งมีอนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย ตั้งอยู่เชิงดอยติ บริเวณวัดดอยติ ตำบลป่าสัก ห่างจากตัวเมืองลำพูนประมาณ 5 กิโลเมตร

“อนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัยใหญ่ที่สุด บนวัดดอยติลำพูน” ตั้งอยู่บนเส้นทางไฮเวย์ลำพูน-เชียงใหม่ ริมทางหลวง และถือเสมือนเป็นประตูเมืองของจังหวัดลำพูน ผู้ที่ขับรถสายนี้ผ่านไป-มา จะเห็นอนุสาวรีย์ พระรูปครูบาศรีวิชัยนั่งสมาธิ เด่นอยู่บนเนินยอดดอยวัดพระธาตุดอยติ อันนับได้ว่าเป็นพระรูปครูบาศรีวิชัยที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทยที่เคยเห็นมาครูบาเจ้าศรีวิชัยนักบุญแห่งล้านนา เป็นชาวลำพูนโดยกำเนิด เกิดเมื่อวันที่ 11 มิถุนายน 2421 ที่บ้านปาง อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ถึงปีนี้ครบ 136 ปี ครูบาเจ้าศรีวิชัย เป็นปูชนียบุคคลที่สำคัญอย่างยิ่ง ที่ชาวลำพูน และชาวล้านนาให้ความเคารพนับถือ ด้วยความเสื่อมใสศรัทธาและระลึกถึงพระคุณของท่าน ที่ได้เป็นผู้นำพุทธศาสนิกชน ในการทำนุบำรุง พระพุทธศาสนาในล้านนาให้มั่นคงสืบมาจนถึงปัจจุบัน หลังจากที่จัดพิธีพระราชทานเพลิงสรีระของท่าน ณ วัดจามเทวีแล้ว ได้จัดสร้างสถูปหรือกู่บรรจุอัฏฐิไว้ ณ ที่แห่งนี้ เพื่อให้พุทธศาสนิกชน ได้สักการบูชา โดยได้จัดประเพณีดำหัวกู่ครูบาเจ้าศรีวิชัย มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันจังหวัดลำพูนได้จัดสร้างรูปปั้นครูบาศรีวิชัยขนาดหน้าตักกว้าง 18 เมตร ความสูง 21 เมตร ประดิษฐานที่วัดดอยติริมถนนทางหลวงหมายเลข 11 เส้นทางลำพูน - เชียงใหม่ ตำบลป่าสัก อำเภอเมืองจังหวัดลำพูน ซึ่งการก่อสร้างได้เสร็จสมบูรณ์ในปี พ.ศ. 2555 จึงได้จัดพิธีบรรจุหัวใจรูปปั้นครูบาศรีวิชัยขึ้น ประกอบพิธีมังคลาภิเษกเหรียญทองฝาบาตรครูบาศรีวิชัยจำนวน 99,999 เหรียญและหัวใจครูบาศรีวิชัย ประกอบพิธีบรรจุหัวใจครูบาศรีวิชัย โดยมีพระเกจิอาจารย์จากวัดต่าง ๆ หลายแห่งได้มาร่วมเจริญพระพุทธมนต์ เพื่อความเป็นสิริมงคลในทุกๆปีพุทธศาสนิกชน ชาว จ.ลำพูน และ จังหวัดใกล้เคียง จะร่วมกันทำบุญสรงน้ำอนุสาวรีย์ ครูบาศรีวิชัย โดยจัดขึ้น ในวันที่ 11 มิถุนายน ของทุกปีเพื่อ เป็นการระลึกถึง คุณความดี ของ ครูบาเจ้าศรีวิชัย ที่ มี ต่อชาว ล้านนา และเพื่อเป็นการเผยแพร่เกียรติประวัติ ของครูบาเจ้าศรีวิชัย ซึ่ง มีถิ่นกำเนิด ที่ จ.ลำพูน ให้ พุทธศาสนิกชน ทั่วไป รู้จัก มากยิ่งขึ้น


เราแวะที่ร้านกาแฟชื่อว่า ณ หละปูน เข้าไปทดลองชิมกาแฟและขนมเค็ก ก็อร่อยใช้ได้ก่อนที่จะเดินทางต่อไปช่วงนั้นอากาศค่อนข้างร้อน เราต้องหลบเข้าเส้นใน(ตัวเมือง) ไม่ไปตามสายไฮเวย์รถจะเยอะและเป็นรถใหญ่อันตราย(ขับกันเร็วมาก) แวะเที่ยวชมวัดสันป่ายางหลวงซึ่งเป็นวัดอีกวัดหนึ่งที่การันตีความสวยงามอลังการงานสร้าง เรียกว่าท้าให้ไปพิสูจน์เราผ่านไปผ่านมา ไม่ค่อยสนใจเท่าไหร่เพราะคิดว่าเหมาะที่จะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวมากกว่าจะเป็นวัด แต่ที่ไหนได้เราคิดผิดมานานทีเดียวเพราะที่นี่เป็นวัดปฏิบัติที่ชาวลำพูนพากันมาปฏิบัติธรรมมากพอสมควร เมื่อเข้าไปเที่ยวชมในวัดเราจึงคิดได้ว่า "เราคิดผิด"

[Deang-sarapee]

นี่แหละครับใกล้เกลือกินด่าง เราผ่านไปผ่านมาไม่ได้สนใจเลยวัดนี้ กลายป็นวัดที่สวยติดหนึ่งในห้าของประเทศไทย โอ..พระเจ้า ๕๕๕.ก็ยังดีนะที่เรามีบุญวาสนา โอกาสนี้ก็ไม่ทราบว่ามีอะไรดลใจให้เราต้องผ่านแล้วมาแวะ แต่ก็ไม่แปลกใจเท่าไหร่ครับเพราะทริปนี้ของเราเป็นทริปที่จะแสวงหาที่ปฏิบัติธรรมของพวกเรา สังเกตุนะครับตั้งแต่เริ่มเดินทางและนำเสนอมีหลาย ๆ ที่ที่เราเห็นพ้องต้องกันว่า มันสัปปายะมากอนาคตเราต้องไปหาประสบการณ์ทางธรรมะ ณ สถานที่ ๆ เรามีความเห็นทิ้งไว้แน่นอน ช่วงนี้เรามาคลิกชมความสวยงามของวัดที่ใคร ๆ เรียกว่าอลังการงานสร้างต้องขอบคุณผู้บันทึกวีดีโอชุดนี้มากครับ แม้จะไม่มีใครเข้าไปชมมากนักแต่พิจารณาแล้ว สไตล์เดียวกันก็เลยขอนำมาให้แฟนคลับของกระทู้นี้ได้ชม ขอบคุณอีกครั้งนะครับ




คลิกชมภาพแล้วนะครับ แล้วคราวนี้ขอให้มาชมภาพถ่ายที่ไม่ได้เรื่องของผมแสดงถึง ๑.ความเหนื่อยล้าและความร้อนทำให้ความสุนทรีย์ในการบันทึกภาพสูญเสียไป ๒.อาจจะไม่ใส่ใจหรือไม่ศรัทธาที่บังเกิดขึ้นในจิต(อกุศลจิต)จึงทำให้ความงามที่ใคร ๆ เห็นว่างดงาม แต่ตัวเรากลับผ่านเลยไปอย่างไม่น่าอภัย ผมกลับถึงบ้านยามว่างเปิดชมภาพนี้ทีไรได้ข้อคิด ใหม่ครับว่า ในครั้งต่อไปให้ระมัดระวังจิตของเราให้ดี เมื่อจะเข้าไปเยี่ยมชมวัดนั้น ๆ ขอให้คิดเสมอว่าแต่ละวัด ย่อมมีเทวดาอารักษณ์ที่คอยพิทักษ์ดูแลรักษาหากไปทำอะไรที่ไม่ดีงาม แม้ความคิด อาจจะพลาดในสิ่งที่ไม่ควรพลาด ดังเช่นที่ผมพลาดภาพที่สวยงามในครั้งนี้ ผมจะกลับไปเก็บภาพสวย ๆ มาให้ท่านชมอีกครั้ง โปรด ว.๐๐ (คอยครับ)

[NOKNICE]

อรุณสวัสดิ์เช้าวันจันทร์อันหนาวเย็นครับลุงแดง ลุงเนตรและทุกท่าน

[Deang-sarapee]

เข้าไปเยี่ยมชมวัดสันป่ายางหลวงด้วยความ งง ทึ่ง สงสัย ฯ โดยเฉพาะลูกพี่ผม(ลุงป๊อก) ซึ่งรู้จักกับท่านเจ้าอาวาสวัดนี้เป็นอย่างดีเคยอุปการะค้ำจุนกันมาแต่นาน หลังจากเกษียณแล้วก็ห่างเหินกันไป ลุงถึงกับอ้าปากค้างและพูดว่า "ไม่น่าเชื่อจริง ๆ วัดจะเจริญก้าวหน้ามาถึงขนาดนี้ได้" ต้องไม่ธรรมดาแล้ว เราเดินชมรอบวัดได้เห็นญาติโยมมานั่งปฏิบัติธรรม นุ่งขาวห่มขาวและได้คุยสนทนากับบรรดาแม่ชี ทั้งชีจริงชีพรามณ์ต่างกล่าวเป็นเสียงเดียวกันว่า วัดนี้เน้นการปฏิบัติเป็นหลักและพระอาจารย์ก็เอาใจใส่ อบรมเทศนาสั่งสอนอย่างใกล้ชิด เป็นเรื่องที่ท้าทายให้อยากมาร่วมปฏิบัติด้วยแล้ว คงต้องจัดสรรเวลาแล้วล่ะครับ

เราอำลาวัดสันป่ายางหลวงโดยไม่ได้พบพระสักองค์ พบแต่ญาติโยมผู้มาปฏิบัติธรรมเดินทางกลับบ้าน ปั่นมาด้วยกันจนมาถึงทางแยกเข้าหมู่บ้าน ลุงป๊อกขออนุญาติไม่แวะบ้านขอกลับบ้านตัวเองในเมืองเชียงใหม่เลย ชวนนอนที่สารภีอีกสักคืนก็ไม่ยอม สงสัยคงคิดถึงป้า (๕๕)

[NOKNICE]

สวัสดีครับลุงแดง ลุงเนตรและทุกท่าน

[ลุงเนตร]

"..สวัสดีครับ น้องแดง หลานนก และทุกท่าน.."

[Deang-sarapee]

อรุณสวัสดิ์ครับ พี่เนตร หลานนกและทุก ๆ ท่านที่เคารพ เมือคืนที่ผ่านมาผมได้ไปร่วมในพิธีงานศพเพื่อนอันเป็นที่รักของพวกเราชาวยุพราชปี ๒๕๐๘ คุณชัยวุฒิ นิมมลังกุล ชัยวุฒิ ฯ เป็นอาจารย์สอนมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เกษียณมาได้ ๘ ปี ชัยวุฒิ ฯ เป็นประธานรุ่นยุพราช ๐๘ มาโดยตลอด และสมัยเป็นนักเรียนก็ดำรงตำแหน่งหัวหน้าชั้นตั้งแต่ มศ.๑ - มศ.๓ การสูญเสียเพื่อนไปในครั้งนี้มีความหมายกับ ยว.๐๘ เป็นอย่างมาก ซึ่งพวกเราคงต้องประชุมหารือกันในเรื่องของการ ดำรงรุ่นให้ยืนยาวสืบต่อไปให้นานแสนนาน และในวันที่ ๑๘ พ.ย.๖๐ นี้เราก็จะมีการกินเลี้ยงรุ่นประจำปีที่เขื่อนสิริกิตต์ จ.อุตรดิตถ์ คงถือเป็นวาระประชุมใหญ่แน่นอน

[Deang-sarapee]

อรุณสวัสดิ์ ท่านที่เคารพทุกท่าน เรามาเริ่มศึกษาเรื่องกรรมกันเลยนะครับว่า

การรับรองหรือปฏิเสธเรื่องกรรมเป็นสิทธิ์ของแต่ละคน ใครมีความรู้ความเห็นอย่างไรจะเชื่อหรือไม่เชื่อ ย่อมขึ้นกับวิจารณญาณและข้อเท็จจริงของเขา ทางพระพุทธศาสนาก็ไม่บังคับให้เชื่อ แต่ก็แสดงว่ากรรมเป็นสัจธรรมอย่างหนึ่ง โดยนัยดังกล่าวแล้วจะเห็นว่าชีวิตของคน มีส่วนดำเนินไปตามกระแสกรรม ดังนั้นจึงควรทำความเข้าใจในเรื่องกรรมก่อน โดยสังเขปตามควร ในเรื่องกรรมมีปัญหาที่น่าพิจารณาดังนี้

๑.กรรมคืออะไร
๒.กรรมมีจริงหรือไม่ ผลของกรรมมีจริงหรือไม่
๓.กรรมเก่ามีจริงหรือไม่
๔.กรรมติดตามเราไปได้อย่างไร มองไม่เห็น
๕.ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว จริงหรือไม่
๖.หลักกรรมแก้ปัญหาชีวิตได้อย่างไร

๑.กรรมคืออะไร กรรมคือการกระทำ เป็นคำกลาง ๆ ถ้าทำดีก็เรียกว่ากุศลกรรม ถ้าทำชั่วก็เรียกอกุศลกรรม ถ้าทำเป็นกลาง ๆ ไม่ดีไม่ชั่วเรียกว่า อัพยากตกรรม คำว่า กรรม หรือ กัมมเป็นภาษาทางพระพุทธศาสนา ส่วนคำว่า กระทำเป็นคำไทย และเป็นคำแปลของคำว่า กรรม หรือกัมมนั้น คำว่ากรรมมาจากภาษาสันสกฤต คำว่ากัมมมาจากภาษาบาลี เรานำภาษาของเขามาใช้เป็นภาษาไทย

๒.กรรมมีจริงหรือไม่ ถ้าสงสัยเรื่องนี้ก็ควรคิดว่าการกระทำมีหรือไม่ เช่นการกระทำทางกายเป็นต้นว่าเขียนหนังสือ การกระทำทางวาจาคือการพูด การกระทำทางใจคือคิดเหล่านี้มีหรือไม่ ถ้ายอมรับว่ามีก็เป็นอันยอมรับว่า กรรม นั้นมีจริง

ส่วนข้อที่ว่า กรรมมีผลจริงหรือไม่ นั้นก็ขอให้คิดดูว่าเมื่อทำเหตุแล้วผลจะมีหรือไม่ เมื่อจับไฟ(อันเป็นเหตุ) ก็ต้องร้อนมือ(อันเป็นผล) เราอ่านหนังสือออกเพราะเหตุคือการเรียนอย่างนี้จริงหรือไม่ ถ้ายอมรับว่าจริงก็เป็นอันยอมรับว่า กรรมมีจริง

[ลุงเนตร]

"..สวัสดีครับ น้องแดง (ขอบคุณมากสำหรับสิ่งดีๆ) หลานนก ฯ.."

[Deang-sarapee]

อรุณสวัสดิ์ พี่เนตรหลานนกและท่านผู้มีเกียรติที่เคารพทุกท่าน เราคงมาศึกษาเรื่อง กรรม กันต่อครับ

๓.กรรมเก่ามีจริงหรือไม่ โดยเฉพาะกรรมในชาติก่อน ข้อนี้มีตัวอย่างให้เห็นอยู่รอบตัวเรา ว่าแต่เราจะดูออกหรือไม่เท่านั้น เช่นคนเกิดมาไม่เหมือนกัน บางคนเกิดมาพิการ บางคนไม่พิการ บางคนพอเกิดมาก็ตาย บางคนอยู่จนเบื่อทั้ง ๆ ที่อ่อนแอ บางคนเป็นใบ้ บางคนอายุ ๖ ขวบพูดได้ ๖ ภาษา(เช่นกิมอี้วุง เด็กเกาหลี)บางคนปัญญาอ่อน บางคนสำเร็จเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พี่น้องท้องเดียวกันพิมพ์เดียวกัน ให้เป็นฝาแฝดด้วยก็ไม่เหมือนกัน ทำไมจึงเป็นอย่างนั้น ที่ปรากฏผลอย่างนี้ แสดงว่าต้องมีเหตุ เหตุนั้นทางพระพุทธศาสนาแสดงว่า คือกรรมเก่าแต่ปางก่อนนั่นเองจัดสรร ถ้าทุกคนเป็นของใหม่ คนทุกคนก็ต้องเหมือน ๆ หรือต่างกันไม่มาก หรือเป็นสัมมาสัมพุทธเจ้ากันเป็นถิวแถวแล้ว

พระพุทธองค์ก็ตรัสไว้ดังในปัญจกนิบาต อังคุตตรนิกาย ความเป็นไทยว่า เราเกิดมาเพราะกรรม(กมฺมโยนิ)เรามีกรรมติดตัวไป(กมฺมพนฺธุ) และตรัสไว้ดังในอปาทาน ขุททกนิกาย ทรงแจ้งให้รู้ว่า การที่พระองค์ได้ทรงสำเร็จเป็นสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ต้องบำเพ็ญเหตุคือบารมีมากเหลือประมาณ มาแต่ชาติก่อน ๆ ตลอดจนในชาตินี้ ในอุทา ขุททกนิกาย ก็ตรัสไว้ว่า เราท่องเที่ยวในชาติภพสังสารวัฏเป็นอเนก

ข้อนี้แสดงว่าที่เป็นอย่างนั้น ๆ เริ่มตั้งแต่เกิดมานั้นเพราะเหตุคือกรรมเก่าแต่ชาติก่อน จะว่าเป็นกรรมในชาตินี้ส่งผลก็ไม่ได้ เพราะตอนเกิดนั้นยังเล็กยังไม่ได้ก่อกรรมทำดีชั่วทางกายวาจาอะไร เราไม่ควรลืมหลักที่ว่า ผลในปัจจุบันย่อมแสดงเหตุในอดีต ข้อนี้ย่อมเป็นที่รับรองกันอยู่แล้ว พระอุโบสถวัดพระแก้วยังมั่นคงไม่พังจนปัจจุบันนี้ เราก็รู้ว่าเพราะเหตุคือ ก่อสร้างดีทั้ง ๆ ที่เราเกิดไม่ทันเห็นการก่อสร้างนั้น เห็นแต่ผลของเหตุคือความคงทนอยู่ของวัดพระแก้ว ผลย่อมแสดงเหตุแม้ที่มองไม่เห็นอย่างนี้ ถ้าจะว่าเป็นเพราะบังเอิญ ก็ควรคิดว่าบังเอิญนั้นควรใช้เมื่อยังหาเหตุผลยังไม่ได้ ก็นี่มีเหตุคือกรรมแล้วก็ควรงดใช้

อนึ่ง การกระทำในปัจจุบันเรียกว่ากรรมในปัจจุบัน การกระทำในวินาทีที่แล้วมา นาที ชั่วโมง วัน เดือน ปี ที่แล้วมาเรียกว่ากรรมเก่าหรืออดีตกรรม และวันนี้ก็คือพรุ่งนี้ของเมื่อวานนี้ วันซืนนี้ก็คือเมื่อวานนี้ของเมื่อวานนี้ ชาติที่แล้วมาก็เป็นชาติปางก่อนของชาตินี้ ชาตินี้ก้คือชาติหน้าของชาติที่แล้วมา การกระทำในชาติที่แล้วมาจึงเป็นการกระทำหรือกรรมแต่ปางก่อน

อนึ่งเรื่องกรรมเก่า - ใหม่นี้อาจจำกัดความโดยกำหนดเอาชาติก่อนชาตินี้เป็นหลักดังนี้คือ กรรมที่ทำไว้ในชาติปางก่อนเป็นกรรมเก่า กรรมที่ทำในชาตินี้เป็นกรรมใหม่ กรรมทั้งสองนี้ย่อมอาศัยกันและกัน เช่นเจ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกบวช แล้วทรงบำเพ็ญเพียรเพื่อบรรลุโมกธรรม และทรงประสบความสำเร็จ คนอื่นออกบวชบำเพ็ญเพียรแต่ไม่ประสบความสำเร็จ ทั้งนี้เพราะกรรมเก่าคือบารมีที่ทรงบำเพ็ญไว้แต่ชาติปางก่อนมีมากอย่างยิ่ง จึงทำให้ประสบผลสำเร็จ กรรมเก่าคือบารมีดังกล่าว และกรรมใหม่คือการบำเพ็ญเพียร ต่างอาศัยกันอย่างนี้ แต่ว่าการทำกรรมใหม่โดยไม่เกี่ยวกับกรรมเก่าก็มีอยู่มากเหมือนกัน มิใช่ต้องเกี่ยวไปกับกรรมเก่าไปทุกอย่าง