APM เขียน: ต้องขออณุญาตท่านหัวหน้า
เสนอหัวข้อ การเตรียมตัวของสมาชิกใหม่ มาร่วมปั่นกับคนเกษียณ เสริมจากที่พี่ได้สรุปไว้ในประกาศชวนปั่นของปีนี้
คำถามที่พบบ่อย สำหรับการเตรียมเดินทางไกลท่องเที่ยวด้วยการปั่นจักรยานของกลุ่มคนเกษียณ
เนื้อหาที่เขียนขึ้นมานี้ มิได้มีเจตนาสร้างบรรทัดฐานใดๆ เนื้อหาส่วนใหญ่ก็เป็นเรื่องที่รู้ๆกันอยู่แล้ว รวบรวมชึ้นก็หวังว่าจะเป็นประโยชน์สำหรับคนใหม่ๆ ผู้ที่สนใจจะมาร่วมปั่นในปลายปี การเตรียมตัวที่ดีในช่วงนี้ ปัญหาในการเดินทางก็จะน้อยลง การไปบอกกันกลางทางนั้นแก้ไขยาก สำหรับเพื่อนๆที่มีประสบการณ์อยู่แล้วขอให้คิดว่าเป็นการแลกเปลี่ยนกัน
หัวข้อต่างๆที่นำเสนอ สรุปมาจาก การเดินทางจริงของคนเกษียณซึ่งอาจจะพาดพิงไปถึงสมาชิกเก่าบางคนได้ ผมมิได้มีเจตนาอื่นใดและต้องขออภัยถ้าทำให้เกิดความขุ่นเคืองใจเกิดขึ้น
ขอแบ่งออกเป็นเรื่องๆ และเชิญให้เพื่อนๆ พี่ๆ พิจารณาแลกเปลี่ยนความเห็นกันครับ
1) จักรยาน
ดูในเวปเพื่อหารถจักรยานสักคัน จะพบคำโฆษณาว่า รถทัวร์ริ่งแท้ๆ อยู่มากมาย สังเกตได้จากกระแสความนิยมที่สูงมากขึ้นในปัจจุบัน
เพื่อลดการโต้แย้งที่ไม่จำเป็น จึงขอวางกรอบของจักรยานที่เหมาะสำหรับทริปประเพณีคนเกษียณเท่านั้น
1.1 ล้อและยาง ขนาดเท่าไรดี
ล้อ 26นิ้วดีกว่า เหมาะกับการปีนเขาชันขณะที่ขนสัมภาระหนักในการเดินทาง ด้วยเพราะว่าแข็งแรงกว่า วงล้อเล็กใช้แรงกดบันไดน้อยกว่า ในด้านการเลือกขนาดยางที่ใหญ่ตั้งแต่ 1.5นิ้วขึ้นไป ก็หาได้ง่ายในต่างจังหวัด ส่วนตัวคิดว่ายางขนาด 1.75นิ้ว คุ้มค่าที่จะใช้ แลกเปลี่ยนระหว่างการยึดเกาะที่ดีกับแรงเสียดทานที่เพิ่มขึ้น ขนาดเกินกว่านี้จะเริ่มเป็นภาระในการเดินทางมาก
การเลือกล้อ และซี่ลวด ควรเลือกล้อที่แข็งแรง ไม่ควรเกี่ยงเรื่องน้ำหนัก ไม่ควรใช้ล้อสำหรับการแข่งขันในการเดินทาง ล้อเบาเคยใช้เดินทางทัวร์ ซี่ลวดขาดกลางทางต้องกลับบ้าน เพราะหาอะหลั่ยไม่ได้ อีกครั้งหนึ่งที่ เขี้ยวโม่หัก หลังจากขึ้นปางอุ๋ง ต้องเปลี่ยนล้อใหม่ โชคดีที่มีเวลาพัก 1วันจึงไปต่อพร้อมเพื่อนได้ ซี่ลวดสำรอง ควรมีติดรถไว้ โดยเฉพาะล้อ ขนาด 700 จะหายากมากในเส้นทาง และพบว่าขาดบ่อยที่สุด
1.2 แฮนด์หมอบ ,แฮนด์ตรง และ ปีกผีเสื้อ
แล้วแต่ชอบครับ แฮนด์หมอบ แคบและก้มหลบลมได้ดี มีตำแหน่งจับได้หลายแบบ แฮนด์ตรง ดีในด้านการควบคุม การดึงขณะปั่นขึ้นเขา การยันเมื่อลงทางชัน การเบรคที่ดีกว่า ถ้าแฮนด์ตรงมากอาจต้องเพิ่มตำแหน่งจับด้วยบาร์เอนด์ แฮนด์ปีกผีเสื้อ ก็หนักขึ้นอีกหน่อยแต่ได้ท่าจับมากขึ้น
1.3 เบรคสายหรือ น้ำมัน เบรคสายดีกว่าสามารถตรวจสอบและซ่อมแซมเองได้ง่าย ก่อนที่จะเกิดอันตรายร้ายแรงซึ่งคาดคิดไม่ถึง
เบรคน้ำมันถ้าทำเองได้ก็ต้องพกน้ำมันและเครื่องมือไปด้วย
สายเกียร์ขาด ,สายเบรคหัวหลุด พบได้บ้าง โดยเฉพาะรถมือสองจากญี่ปุ่น ผ้าเบรค สำหรับ วีเบรค เปลี่ยนใหม่ก่อนเดินทางไปได้ตลอด
ถ้าเป็นของเก่าปีที่แล้ว ต้องมีผ้าเบรคสำรองติดไปด้วย 2คู่
สำหรับ ดิสเบรค ควรเลือก ชนิดเมทัล เพราะทนฝนได้ดีกว่า และต้องมีสำรองติดรถอย่างน้อย 3คู่
ดิสเบรคสาย เมื่อได้ยินเสียงดังของโลหะสีกัน ต้องหมั่นปรับตั้งระยะผ้าเบรค ด้านใน(ด้านติดซี่ลวด) เพราะอาจทำให้จานเบรค สีกับโครงเสื้อเบรค เวลาลงเขานานๆ เบรคไหม้ได้
1.4 ขนาดจานหน้า และเฟืองหลัง เท่าไรดี
สำหรับ การบรรทุกสัมภาระในทางเขาชันขึ้นลงทั้งวัน
ควรเลือก จานหน้าใบเล็กขนาด 22ฟันเฟืองหลังใหญ่ขนาด 34ฟัน เมื่อจักรยานเสือภูเขาขนสัมภาระเท่ากัน ปั่นขึ้นเขาที่ความเร็วต่ำกว่า 8 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ชุดขับเคลื่อนเสือหมอบ จะต้องเข็นเพราะกดบันไดไม่ลง(ไม่ใช่ว่าไม่มีแรงปั่น)
1.5 เบาะที่เลือกใช้ควรเป็นแบบไหนดี
ควรเลือกเบาะที่มีขายึดที่แข็งแรง หลักอานที่ยึดรางเบาะได้แน่นหนาไม่รูดเลื่อนได้เมื่อขึ้นทางชัน เบาะมีพื้นที่รับและกระจายน้ำหนักตัวที่กว้าง เพื่อลดแรงกดให้น้อยลงเมื่อปั่นอยู่บนเบาะเป็นเวลานาน
ไม่ควรใช้เบาะเสือหมอบที่แคบเพราะความเบา เราจะได้เบาะที่ไม่แข็งแรงพอสำหรับรถที่หนักมาก และรอยช้ำที่ก้นกดทับจนเป็นแผลทรมานมาก ยิ่งปล่อยให้ติดเชื้อจนอักเสบ ช่วงแรกให้รีบอาบน้ำทายาแก้อักเสบ แผลจะได้มีเวลารักษาก่อนเริ่มวันใหม่แผลจะหายเร็ว
การเดินทางไกลด้วยจักรยานใน 1-2 สัปดาห์แรกทุกคนต้องอดทนเจ็บก้นครับ เมื่อแผลหายและก้นแข็งแรงขึ้นก็จะไปได้ดีเอง
ที่สำคัญก็คือเบาะที่ดีจะทรมานน้อยหน่อย เวลาทรมานสั้นกว่า
ส่วนเรื่องการใช้กางเกงจักรยาน ในการปั่นทัวร์ริ่ง มีพี่หลายคนที่ไม่ใช้ ก็ดีครับผมลองแล้วพบว่าไม่มีความแตกต่างไม่ต้องเสียเงินซื้อมาใช้ ใส่โชว์..ดูแล้วไม่สุภาพ อับชื้นแห้งยาก แถมหนักรถอีก
1.6 ต้องเตรียมโซ่สำรอง ติดไปด้วยหรือไม่
โซ่ถ้าเปลี่ยนใหม่ก่อนเดินทางโซ่เส้นเดียวไปได้ตลอดทาง 5,000km ถ้าผู้ใช้หมั่นทำความสะอาดและหยอดน้ำมันหล่อลื่นทุกๆ 500กิโลเมตร
เปลี่ยนโซ่ใหม่ทำให้รู้ว่า เฟืองหลังและจานหน้า ถึงเวลาเปลี่ยนแล้วยัง
โซ่สำรองไม่จำเป็น แต่ควรมีตัวต่อโซ่สำรองไว้กรณีโซ่ขาด
พูดถึงโซ่ ก็คงต้องพูดเรื่องน้ำมันหล่อลื่น ลองมาหลายอย่างเกือบทุกชนิด ก็ว่าได้ จนมาติดใจ Super Lube เป็นสารหล่อลื่นสังเคราะที่มีเทปลอนผสม บรรจุในกระป๋องสเปรย์ ฝนตกทั้งวันยังปั่นได้เงียบ ราคาไม่แพง ดำไม่มากและไม่เหนียวเช็ดออกง่าย หาได้ที่ร้าน HomePRO
1.7 ยางนอก ควรเปลี่ยนเส้นใหม่ก่อนเดินทาง
เพราะยางเก่าปีที่แล้ว เส้นหลังคงต้องหาเปลี่ยนกลางทาง ปัญหาใหญ่คือการฉีกขาดในป่าเขา ส่วนตัวคิดว่าไม่จำเป็นต้องพกยางนอกสำรองไปด้วย ใช้แผ่นผ้าใบทำจากยางนอกเสือหมอบ หรือแผ่นกันหนามรองที่รอยแผลขนาดใหญ่ของยางนอก ช่วยยึดเวลาใช้งานได้จนหายางใหม่ในตัวจังหวัด ยางในสำรอง ชุดปะยาง ที่งัดยาง และสูบพกพา เป็นสิ่งจำเป็น และ ต้องฝึกหัดทำเองให้เป็นสำหรับนักปั่นทัวร์ การปะยางกลางฝนเป็นเรื่องยากมาก
พวกใช้ล้อ 700 ยางเสือหมอบ ต้องมีสูบแรงดันสูง ถ้าแรงดันต่ำมาก ตกหลุมยางก็รั่ว เพราะกระแทกขอบล้อ รั่วทีเดียวสองรู แบบเขี้ยวงูกัด ยางรั่วบ่อย เพื่อนก็ไม่มีให้ยืม เห็นปะยางเกือบทุกวัน
ยางระเบิดระหว่างลงเขา สาเหตุ มักจะเกิดจาก ความร้อน และ เทปรองขอบล้อเก่ามากถอดบ่อยจนหลวม ทำให้ยางในดันมาชนกับหัวซี่ลวดจนแตก จึงควรตรวจสอบสภาพก่อนเดินทาง อีกสาเหตุที่พบก็คือแตกที่รอยตะเข็บของยางใน ซึ่งมักจะเกิดกับยางที่ผลิตในรุ่นเดียวกัน แตกบริเวณเดียวกันโดยหาสาเหตุไม่พบยิ่งทำให้เครียดใหญ่เพราะยางสำรองแตกหมด
ข้อแนะนำ ไม่ควรลงเขาชันนานเกินไป สำหรับ วีเบรคทุกๆ ระยะ 10 กิโลเมตร ลงชัน ควรจอดพักเพื่อลดความร้อน
1.8 จุดหมุนต่างๆ เช่น ดุมล้อ โม่ กระโหลก และ บันได ควรมีการตรวจสอบ ล้างเปลี่ยนจารบีใหม่ก่อนออกเดินทาง
1.9 ตะแกรงอลูมิเนียม พบปัญหาแตกหักบ่อยๆ น๊อตยึดตะแกรง หลวมจนหล่นหายกลางทาง ที่ยุ่งยากที่สุดคือ ตะแกรงสั่นจนน๊อตยึดหักคารูเอาไม่ออก แก้ชั่วคราวได้ด้วยแถบรัดสายไฟ
1.10 กระเป๋ากันน้ำ ควรใช้ของดีคุ้มค่ากว่า
เพราะเส้นทางจะทำให้ กระเป๋า แตกที่รอยเชื่อมจากแดดร้อน และการสั่นสะเทือน , ตาไก่ยึดที่แขวนกระเป๋าหลุด แต่ถ้ามีของเก่าอยู่แล้ว ก็ควรเย็บเสริมรอยเชื่อม และเปลี่ยนตาไก่ยึดที่แขวนกระเป๋าด้วยน๊อต M5 ในปีแรกต้องสั่งกระเป๋าคู่หลังใหม่มาแทนกระเป๋าที่แตกจากการใช้งานไม่ถึงเดือนและ เปลี่ยนตาไก่ยึดที่แขวนของคู่หน้า 3ครั้ง
1.11 ขาตั้งแบบไหนดี
แบบไหนก็ได้ สำคัญที่ การยึดติดกับเฟรมรถต้องมั่นคงแข็งแรง
รถไม่มีขาตั้งแย่ที่สุด เพราะต้องคอยหาที่พิงทุกวันๆละหลายๆครั้ง
ขาตั้งกลางต้องระวังหน่อยเวลาจอด ตามไหล่ถนน และยุ่งยากหน่อยเวลาทำความสะอาดชะโลมน้ำมันโซ่
ขาตั้งกลางมีโอกาสล้มมากกว่าขาตั้งข้างถึง 2เท่า ถ้าแข็งแรงเท่ากัน และหักง่ายกว่า
การเลือกใช้ขาตั้งข้าง 2จุด หน้าหลัง เมื่อบรรทุกเต็มทั้งหน้าและหลัง สามารถจอดจักรยานบนทางชันมากๆ ได้โดยรถไม่ถอยหลังกลับ และประกันเรื่องรถล้ม
1.12 บังโคลน จำเป็นมากในการปั่นขณะฝนตก โดยเฉพาะเวลาลงเนิน น้ำที่ดีดออกจากล้อหน้าจะวิ่งมาชนหน้าเข้าตา และทำเสื้อผ้าสกปรกไปหมด
1.13 เครื่องมือติดรถ ถ้าได้ตระเตรียมอย่างดีข้างต้นแล้ว ปัญหาก็จะน้อยมากแต่ก็อาจพบปํญหาอื่นได้ เช่น โซ่ขาด ยางรั่ว ซี่ลวดขาด สายเกียร์หย่อน
ถ้าท่านใช้อุปกรณ์เกรดพิเศษ ซึ่งต้องใช้เครื่องมือเฉพาะในการซ่อมบำรุงหรือถอดเปลี่ยน ขอให้พกติดไปด้วยครับ
ที่เขียนมาทั้งหมดไม่ได้หมายความว่าถ้าจักรยานของท่านไม่ได้เป็นตามนี้แล้วไปไม่ได้ต้อง เสียเงินเสียทองเพื่อเปลี่ยนแปลงอีกมากมาย แต่ถ้าท่านมีเสือหมอบ อยู่แล้วก็คงร่วมปั่นได้จากกรุงเทพถึงหนองคาย บางคนกลับบ้านเอาเสือภูเขามาใหม่ก็ไม่มีใครว่า ไม่ต้องลงทุนอะไรมาก
ทั้งหมดนี้ผมไม่ได้กล่าวถึงเลยว่าต้องเป็นเฟรมอะไร เพราะไม่ใข่สาระสำคัญ
2) การตระเตรียมอื่นๆ
2.1 เต็นท์ เลือกซื้อเต็นท์นอนเดี่ยวที่มีฟลายชีต ป้องกันน้ำค้างได้ สามารถกางบนพื้นดิน หรือ กางในอาคารโดยมีเสาค้ำตัวเองไม่ต้องการสายดึงยึดเป็นพิเศษ เต็นท์ที่จัดทำขึ้นใช้ของกลุ่มคนเกษียณในปีแรก ถือว่าเป็นต้นแบบที่ดีที่สุด เพราะราคาถูก ใช้งานได้ดีในทุกพื้นที่ ทนกระแสลมแรงได้ และป้องกันความหนาวได้ มีความแข็งแรงทนทาน
แต่ก็มีจุดอ่อนเล็กน้อยที่การป้องกันน้ำหยดเมื่อฝนตกหนักเพราะ ผ้าฟลายชีต ไม่ได้ซีลกันน้ำตรงตะเข็บหลังคาไว้ แต่ก็สามารถปรับปรุงเองได้ไม่ยาก พี่เสือไฝได้แนะนำผมไว้
สำหรับเพื่อนๆที่มีเต็นท์ ไม่มีซีลกันน้ำ สามารถปรับปรุงเองได้โดยหาซื้อกาวซิลิโคนสีใส แบบไม่มีกลิ่นน้ำกรด (NEOBOND) โดยทาที่ตะเข็บด้านใต้ของผ้าฟลายชีตหลังคา และพื้นที่ที่น้ำหยด เพื่อความสวยงามควรใช้เทปกระดาษติดด้านข้างทั้งสองด้านของตะเข็บให้เสร็จก่อน แล้วใช้แปรงสีฟันเก่าทากาวให้เสร็จในครั้งเดียว ทิ้งให้แห้ง 24ชั่วโมง
ผมลองทำแล้วได้ผลดี
สำหรับเรื่องลดน้ำหนัก โดยใช้เสาอลูมิเนียมก็เป็นทางเลือกที่ดีครับ
2.2 ถุงนอน
ใช้ ถุงนอน 3M micro fiber 150g/m2 ที่ Comfort +19C Transion +9c Risk 0c เพียงพอแล้วสำหรับใช้งาน ถ้ายังรู้สึกหนาวเพิ่มเสื้อผ้าได้ มีไม่กี่จุดพักที่ อุณหภูมิใกล้ 0c แผ่นรองนอนเพิ่มเติมความสุขได้ในการพักผ่อน
2.3 เสื้อผ้า
ถ้าเป็นไปได้หาเสื้อผ้าแบบแห้งไว จะเหมาะที่สุด เพราะเบา และตากแดดช่วงบ่ายเพียง 1-2ชั่วโมงก็แห้งแล้ว ซึ่งในการเดินทางจริงเรามีเวลาเท่านี้ในการซักและตากผ้า
2.4 ชุดกันหนาว
เตรียมให้เพียงพอ แต่ก็หาซื้อเพิ่มเติมได้ทุกที่ บางคนรอไปหาซื้อที่ตลาดโรงเกลือ ถ้ามีมากไปก็ส่งกลับบ้านได้ โดยเฉพาะหลังจากชอปที่ ตลาดท่าขี้เหล็ก
2.5 การซักล้าง
ปกติทำทุกวัน ควรมีเชือกราวตากผ้ายาว 10-12เมตร พร้อมไม้หนีบผ้า มีถังซักผ้าแบบพับได้ขนาด9ลิตร จะสดวกมากไม่ต้องรอคิว
2.6 เตา หม้อสนาม
ขึ้นอยู่กับตัวเองว่าชอบที่จะซื้อกิน หรือทำกินเอง กินกาแฟแบบไหน
ส่วนใหญ่มีไฟฟ้าในจุดพัก ขดลวดความร้อนก็สดวก จุดพักบางจุดอาจต้องกินอาหารสำเร็จรูป
ใครไม่อยากขนเตา จะขนแก๊สกระป๋องสำรองไปด้วยก็ไม่ผิดกติกาใดๆ
2.7 ค่าใช้จ่าย ไม่ต่างจากอยู่บ้าน อาจสูงกว่าบ้างในเรื่องที่พัก วัดและโรงเรียนต้องช่วยเงินทำบุญคนละ 50บาท ต่อคืน อุทยานแห่งชาติ 30บาทต่อคืน
2.8 ยา นอกจากยาประจำตัว แนะนำให้พกเพิ่มเติม คือ วิตามินรวม เกลือแร่ ผงถ่านเม็ดสำหรับคนท้องเสีย พลาสเตอร์ยา ครีมทารักษาผิวหนังอักเสบที่มีอาการคัน
แผลตัวคุ่นกัด คันมาก เกาแล้วไม่หายถามหายาทาที่แม่ฮ่องสอน ร้านขายยาแนะนำให้ใช้ BETA-DIPO ลองทาดู 3วันหาย หลังจากเกามาตั้ง 3สัปดาห์ ยาทากันยุงและคุ่น Wild lives 95
ยาแก้หวัดควรทานเมื่อถึงที่พัก ถ้าทานระหว่างปั่นจะรู้สึกแย่มากไม่มีแรงปั่น ยาบังคับให้พักผ่อน ครีมกันแดด หรือผ้าคลุมกันแดด
2.9 ทักษะ และ ประสบการณ์
ในการขี่ จำเป็นต้องมีทักษะในการควบคุมรถจักรยานลงทางชัน แล้วเข้าโค้งหักศอกได้ ถ้าไม่มั่นใจให้ลงเข็น การปล่อยให้รถลงเขาด้วยความเร็วสูงเกินไป ชิดคันหน้า อันตรายมากถ้ามีเหตุคาดไม่ถึงเกิดขึ้น
ทริปคนเกษียณไม่เหมาะกับมือใหม่ที่หัดขี่จักรยานยังไม่นาน
ผู้สนใจคงต้องฝึกฝนเพิ่มชั่วโมงบินสะสมประสบการณ์ขึ้นจนมั่นใจแล้วเข้าร่วม ไม่สายครับ
2.10 สำหรับสมาชิกใหม่
แนะนำให้มาเริ่มในช่วงแรก จะได้มีเวลาสร้างกล้ามเนื้อให้พร้อมที่จะเดินทางในช่วงป่าเขาหลังจากจังหวัดหนองคาย เราจะได้ทราบว่า มีอะไรที่ไม่จำเป็นในจักรยานและส่งกลับบ้านก่อนขึ้นเขา
2.11 น้ำดื่มสำหรับการเดินทางระหว่างวัน
บนทางป่าเขา ควรมีน้ำประมาณ 1.5-2 ลิตร และเติมให้เต็มเมื่อพบจุดเติมน้ำ
หวังว่าคงตอบข้อสงสัยของสมาชิกใหม่ได้บ้าง
และหวังว่า ปีนี้คงไม่มีน้ำท่วมหนัก และมีสมาชิกใหม่ๆมาร่วมปั่นกันมากขึ้น อำนาจ